Ontwerp openbare ruimte stadscentrum, selectie OmgevingsArchitectuurPrijs 2004
Heerenveen Centrum
Het centrum als één geheel
Bij het ontwerp van het centrumgebied van Heerenveen is een antwoord gezocht op het feit dat het bijzondere, langgerekte karakter van het zuidelijke deel van de kern met zijn drie parallelle straten verloren was gegaan. Zowel in de Dracht als in de Sieversstraat en de Gedempte Molenwijk versprong het karakter van de straat op verschillende plekken. Het verkeersregime en de materialen wisselden en in bepaalde delen stonden bomen in de as van de straat. In het ontwerp is rigoureus ingegrepen in deze situatie. Door een aantal verkeersroutes om te leggen ontstond de mogelijkheid om de Dracht en de Sieversstraat elk weer als één geheel vorm te geven.
Een goede basis
In de materialisering van de openbare ruimte is de samenhang hersteld. De basis van deze samenhang in het centrum is de mangaankleurige baksteen in waalformaat, die overal in het centrum is gebruikt voor de aansluiting op de gevels en voor de voetgangerszones. Deze steen maakt nauwkeurig knipwerk aan de gevel mogelijk en vormt een mooie basis voor de architectuur. Aan dit basismateriaal zijn verschillende toevoegingen gedaan: Belgisch hardsteen voor het voetgangersgebied en het Gemeenteplein en een strook met roodbruine baksteen in lingeformaat in de gebieden met verkeer.
Het straatmeubilair vormt een eigentijdse lijn die goed past bij het karakter van Heerenveen als nieuwe, vooruitstrevende stad. Alleen de Lindengracht is daar een uitzondering op. Dit is de enige straat met historische kwaliteit en daarom is er voor gekozen de verlichting uit de Dracht hier te herplaatsen. Deze verlichting ging verloren in het visuele rumoer van reclame en gevels in de Dracht en komt veel beter tot zijn recht op de rustiger Lindegracht.
Er is gekozen voor een obstakelvrije openbare ruimte. Om dit te bereiken is het straatmeubilair beperkt en is de verlichting opgehangen aan spandraden.
De Dracht
De belangrijkste straat in Heerenveen krijgt een chique uitstraling door de vijf meter brede strook Belgisch hardsteen. In het midden van de straat ligt een roestvrijstalen lijnafwatering. De middenafwatering maakt het mogelijk flexibel aan te sluiten op de hoogtes van de winkel entrees. Bij de kruisingen van de Dracht met de zijstraten en de stegen zijn ‘streepjescodes’ van Belgisch hardsteen opgenomen.
Lindegracht/Van Harenspad
De profielen van Lindegracht en Van Harenspad zijn op het water gericht door de pofielen op ‘één oor’ te leggen. Er is een licht verhoogde zone langs het water opgenomen waarin bomen en zitgelegenheden gesitueerd zijn.
Het Gemeenteplein
Het Gemeenteplein vormt de enige uitzondering op het uitgangspunt om het karakter van de straten eenduidig te houden van Koornbeursweg tot Van Harenspad. Er is gekozen voor het maken van een plein ‘van gevel tot gevel’, zonder hoogteverschillen voor fietspad en rijbaan.
Het Belgisch hardsteen is in vier uitvoeringen toegepast. Deze vier uitvoeringen zijn ingezet om de verschillende sferen op het plein in de vloer zichtbaar te maken. Op de verkeerslijnen ligt relatief veel gebouchardeerd en sclipé, zodat de vloer een wat ruwer karakter heeft. Voor de Oenemastate is relatief veel gebruik gemaakt van de verschillende gezaagde varianten, zodat de vloer een extra chique karakter heeft.
Voor de verschillende sferen zijn patronen gemaakt, die vervolgens steeds herhaald zijn. De rijk geschakeerde vloer vormt tegelijkertijd nadrukkelijk één geheel. De pleinruimte is afgeschermd door bomen op de twee zuidelijke hoeken en aan de noordrand.
In de pleinvloer ligt een aantal bijzondere tegels. Een aantal tegels is gecombineerd met een LED-verlichting. Deze verlichting is aangesloten op een computer zodat de LEDjes het plein heel langzaam kunnen laten ‘sprankelen’. Verder is een speciale afwateringstegel ontworpen evenals een markttegel, waar kramen aan verankerd kunnen worden.
Locatie Heerenveen
Ontwerpers Berrie van Elderen, Arjan Karssen, Frederieke Kühn
Partners Pieter van Walree, lichtadvies: Marc van Gelder
Opdrachtgever gemeente Heerenveen
Omvang 2 straten, meerdere stegen, 1 plein en 1 gracht
Jaar van ontwerp 1997 – 2002
Jaar van uitvoering 2001 – 2003
Fotografie Jeroen Alberts
